HÌNH TƯỢNG CON DÊ TRONG TRUYỆN TRẠNG DÂN GIAN VIỆT NAM

 Vợ Thực hàng ngày bán quán hàng xén ở ngã ba Triều Sơn, là một người phụ nữ có nhan sắc. Trong một chuyến công cán, tên quan trông thấy chị và hắn không ngớt buông lời trêu nghẹo, cợt nhã. Nhưng bấy giờ trong quán có nhiều người dòm ngó, hắn hậm hực rút lui. Thực nghĩ cách trị hắn.

Mấy hôm sau, hắn đến, thấy mỗi người bán hàng xinh đẹp, bèn đem lời quyến dỗ, nài ép cuộc mây mưa. Vợ Thực vừa ý tứ giữ gìn vừa vờ ưng thuận. Hắn sấn sổ tiến sát bên chị, đẩy chị vào buồng. Do quen việc “ăn vụng ái tình”, hắn hành động rất nhanh: chỉ một thoáng là trần truồng như nhộng.

Bất ngờ, từ một chỗ núp trong buồng, Thực nhanh nhẹn vơ hết quần áo của quan ném vào một xó kín, rồi lao tới liên tiếp nện vào mặt hắn những đòn trời giáng. Hoảng hồn, tên quan bật dậy tung cửa, rồi cắm đầu cắm cổ chạy đường cái thoát thân, dù cơ thể trần trụi, không một mảnh vải che!

Thiên hạ được một phen cười hả hê. Nghe đâu, sau trận đòn ấy bệnh “trăng hoa” của quan có phàn dịu bớt.      

DÊ CHẠY NHANH HƠN GIÓ

Có một nhà lang gả chồng cho con gái, mời các bạn lang ở các mường xa gần đến uống rượu. Biết tin ấy, Cuội mặc áo gấm vào, dắt chú dê nhỏ thủng thẳng ra đường…

Một lát sau, có tên quan lang cưỡi ngựa đi đến. Thấy Cuội mặc áo gấm nhà lang, tay lại dắt con dê, lão quan lang lên tiếng:

- Chào ông bạn, ông bạn dắt dê đi đâu đấy?

- Tôi đi ăn cưới đây.

Nghe Cuội đáp, lão lang reo lên:

- Đi ăn cưới à? Thế chúng ta cùng nhau đi cho vui! Nhưng ông bạn cưỡi dê thế thì đi đến bao giờ mới tới. Từ đây tới đó, cưỡi ngựa cũng phải mất mất ngót nửa ngày đường đấy.

Cuội cười:

- Ấy, tôi lại nghĩ khác. Tôi lại sợ đến sớm quá thì phí thời gian, nên cho dê đi thủng thẳng chơi. Chả dấu gì bác, dê của tôi là dê thần, có sức chạy nhanh hơn gió. Lang bác cưỡi ngựa phải đi gấp kẻo muộn. Chiều tôi đi vẫn còn vừa.

Nghe vậy, lão lang tò mò:

-Tôi không thể tin được điều ông bạn nói. Dê thì làm sao mà cưỡi được? Nếu quả dê của ông bạn là dê thần, thì chúng ta cùng thi. Ông bạn nghĩ sao?

- Lang bác không tin? Chiều nay thế nào chúng ta chả gặp nhau trong tiệc rượu!

- Tôi và ông bạn cứ thi nhé: nếu tôi thua, xin biếu ông bạn con ngựa, nếu ông bạn thua, ông bạn sẽ mất cho tôi con dê.

Cuội bảo:

- Lang bác thua cuộc mất thôi! Ngựa bác làm gì đọ nổi với sức dê này. Có thi thời thi cho vui, cuộc làm gì phí của.

Nghĩ Cuội lỡ nói khoác nên sợ, lão lang càng làm già:

-Tốt nhất quyết cho ngựa mình thi với dê thần, có thua cũng can tâm. Chúng ta làm giao kèo!

Thế là hai bên viết giao kèo, họ chọn nhà khách của lão lang tổ chức đám cưới kia làm đích. Kí giao kèo xong, lão lang nhảy phóc lên ngựa, ra roi đi. Đợi lão lang đi khuất, Cuội ôm dê chậy tắt rừng. Qua vài ngọn núi, vài quảng rừng, Cuội đến đích. Trong khi chờ đợi, Cuội nhặt những bã trầu dưới đất, bỏ dồn thành một đống.

Xế chiều, lão lang kia đến, người ngựa mệt nhoài, mồ hôi nhễ nhại, nhưng vẫn vui, vì chắc mẩm mình thắng cuộc. Buộc ngựa xong, lão hí hững bước tới nhà khách. Lão vừa lên khổ cầu thang, Cuội đã cất tiếng chào, rồi chỉ vào đống bã trầu mà bảo:

- Sao lang bác giờ mới tới? Chắc lang bác mệt lắm nhỉ? Tôi đợi lang bác mãi sốt cả ruột, ngồi buồn, nhai không biết bao nhiêu là trầu nữa. Phiền lang bác cho tôi con ngựa.

 Lão lang tiếc của điếng người. Để gỡ lại, lão hỏi mua con “dê thần”. Cuội nói:

- Như bác đã biết, dê của tôi rất quý, tôi không bán. Mà có bán, chắc lang bác cũng không đũ tiền mua.

- Lão lang bực mình, cố chạy vạy được mười nén bạc và nài nĩ mãi. Cuội “nể lòng”, bán con dê cho lão.

Nhận tiền xong, Cuội lên ngựa ra đi, lão lang ở lại đánh chén. Rượu vào lời ra, lão khoe khoang, tán tụng con dê mới tậu được. Tiệc tan, lão ngất ngưởng dắt dê ra cưỡi cho mọi người xem. Nhưng vừa nhảy lên, con dê nhỏ không chịu nổi quỵ xuống, hất lão ngã sóng soài. Lão lóp ngóp bò dậy giữa tiếng cười chế nhạo của mọi người.

 NGUYỄN VĂN THANH