Sớm xây dựng Bộ quy tắc ứng xử ở biển Đông

Ngoại trưởng Philippines Albert F. Del Rosario tiếp tục là nhân vật phát biểu nhiều nhất về vấn đề biển Đông. Chiều 20-11, ông dẫn tuyên bố của Tổng thống Benigno S.Aquino khẳng định “chưa bao giờ trong lịch sử ở biển Đông, việc làm rõ và phân định ranh giới ở các khu vực biển lại trở nên cấp thiết và cấp bách như hiện nay”. Tại EAS, ông Aquino đã kêu gọi tất cả các bên phải tôn trọng khu vực đặc quyền kinh tế và thềm lục địa của tất cả các quốc gia ven biển, cho dù các quốc gia đó lớn ra sao và có sức mạnh hải quân như thế nào. “Đây cũng là điều phù hợp và tương thích với các quy định từ lâu của UNCLOS” - ông nói.

K.L

Đàm phán về COC giữa ASEAN - Trung Quốc:

“Sẽ rất phức tạp và kéo dài”

Kết thúc Hội nghị thượng đỉnh ASEAN lần thứ 21, chiều tối 20-11, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Quang Vinh đã có cuộc trao đổi ngắn với Tuổi Trẻ về quá trình thương lượng Bộ quy tắc ứng xử trên biển Đông (COC) giữa ASEAN và Trung Quốc đến nay.

* Thưa thứ trưởng, kể từ ASEAN 20 ở Bali đến ASEAN 21 ở Phnom Penh, tiến trình thương lượng COC giữa ASEAN với Trung Quốc đã có những bước tiến nào?

- Tại Bali tháng 11-2011, các lãnh đạo ASEAN nhấn mạnh phải sớm đạt được COC trên cơ sở tổng kết 10 năm thực hiện Tuyên bố về ứng xử của các bên trên biển Đông (DOC) cũng như trước nhu cầu đòi hỏi của tình hình mới. Trong một năm qua đã có bốn tiến triển tích cực. Thứ nhất, ngày 25-6-2012 tại Hà Nội, ASEAN đã hoàn thành được bản tài liệu quan điểm về các thành tố chính cần có trong COC. Thứ hai, ASEAN và Trung Quốc đã có một số hoạt động để thực hiện bản hướng dẫn thực hiện DOC, trong đó có các cuộc hội thảo và trao đổi về những biện pháp hợp tác có thể có như ứng phó thiên tai, bảo vệ môi trường biển. Thứ ba, ASEAN tổ chức được các diễn đàn về hợp tác biển và lần đầu tiên tổ chức được diễn đàn biển ASEAN mở rộng tại Philippines với các đối tác ở Đông Á. Thứ tư, ASEAN và Trung Quốc đã có tham vấn không chính thức về COC mà khởi đầu là vào ngày 25-6-2012 ở Hà Nội, sau đó là hai lần ở Phnom Penh, một cuộc họp hẹp ASEAN - Trung Quốc ở Thái Lan. Các lãnh đạo ASEAN đã nói rõ COC phải có những nhân tố tích cực của DOC, đồng thời phải được nâng lên một tầng nấc mới, làm sao để COC đóng góp tích cực cho an ninh, an toàn hàng hải và ổn định ở biển Đông.

* Vậy COC được đề cập ra sao trong hội nghị lần này?

- Lần này có điểm tốt là ASEAN - Trung Quốc đã thông qua tuyên bố chung kỷ niệm 10 năm DOC. Điều quan trọng là ASEAN - Trung Quốc tái khẳng định ở cấp cao nhất (về việc thực thi DOC), cho thấy giá trị và những quy tắc tích cực đã được đề ra trong DOC. Các bên cũng khẳng định sẽ tham vấn để hướng tới COC. Về tiến trình tham vấn tới, tôi tin là sẽ rất phức tạp và kéo dài.

* Tổng thư ký ASEAN Surin Pitsuwan khẳng định ASEAN đã sẵn sàng thảo luận với Trung Quốc về COC, còn người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc lại cho rằng “nói như vậy là chưa chính xác”?

- ASEAN rất mong muốn khởi động đàm phán về COC với Trung Quốc. Là tập thể 10 quốc gia, trước khi đàm phán bất kỳ vấn đề gì thì đều cần có sự tham vấn các thành viên để không còn ý kiến riêng lẻ. Đến nay ASEAN đã có được các thành tố cơ bản là cơ sở cho COC. Tại hội nghị lần này cũng có nhiều ý kiến các lãnh đạo đề nghị khởi động càng sớm càng tốt tiến trình thương lượng COC.

* Một năm tới tiến trình đàm phán sẽ như thế nào, thưa ông?

- ASEAN sẽ tích cực tạo những bước đi cần thiết. Nhưng tất cả phụ thuộc vào xây dựng lòng tin, đảm bảo duy trì, thực hiện đầy đủ hiệu quả những quy định trong DOC, nhất là không làm phức tạp thêm tình hình.

* Tổng thống Philippines đã tuyên bố không có sự đồng thuận trong ASEAN “về việc ASEAN đồng thuận” như nước chủ nhà ASEAN 21 khẳng định?

- Chúng ta hãy đối thoại, xây dựng, ủng hộ và khuyến khích các quốc gia trong khu vực thực hiện luật pháp quốc tế, Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS), DOC, Tuyên bố nguyên tắc sáu điểm của ASEAN về biển Đông cùng thể hiện sự quan tâm và thể hiện trách nhiệm.

* Lần này, Tổng thống Mỹ Barack Obama đề cập tới vấn đề biển Đông ra sao?

- Lần này nhiều nước nói về biển Đông, trong đó có nhiều đối tác của ASEAN như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản, Úc. Quan điểm chung nhất là đều nhấn mạnh đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải, luật pháp quốc tế và UNCLOS, thực hiện DOC và đạt được COC.

KHỔNG LOAN thực hiện